Gumagamit ba ang Diyos ng tao para magpagaling ng mga maysakit?

Yes naman, yung merong gifted sa healing. Na kung bakit pag itong anointed person na ito ang nag-pray, may nangyayari at kung yung iba, walang nangyayari. Yes, the Lord uses people to dispense His blessings. Pero hindi lahat. At maraming fake.

Don’t over depend on such “gifted” people na pag wala na sila, parang wala na ang Diyos. Kailangan sa Diyos tayo nakaasa. Kung may channel siya, mabuti. Pero kung wala at gusto kayo ng Diyos i-bless, pwede pa rin yun. At kung nandoon ang channel at ayaw kayo ng Diyos i-bless, hindi nyo pa rin mapipilit ang Diyos. Kaya huwag tayong magbigay ng sobrang pagpapahalaga sa gifted persons. Ang ating dapat pagpapahalaga ay sa Giver of the gift who is the Lord.

Kung binibigyan ka ng balato sa jueteng samantalang lagi mong sinasabi na masama yun, okay lang ba na tanggapin?

Kung ibinibigay naman sa inyo in good spirit and in good faith, baka naman ma-offend yung tao kung tanggihan nyo. Hindi ito policy at hindi ito theology, pero sa biglang tingin, siguro tatanggapin ko kasi ibinigay eh. Kesa naman tanggihan ko, baka ibigay pa niya sa masamang tao, magamit pa sa mali.

So palagay ko, tatanggapin ko. Ngayon, hindi ko sinasabing tanggapin nyo. Ako kasi, pag involved ang spirit ayokong i-judge. Tulad nito: Merong member sa church na nagbigay ng tithes. Yung pinanggalingan eh, questionable, isusuli nyo ba? The point is, nirerekisa ba natin ang lahat ng tinatanggap natin at inuusisa pa natin kung saan nanggaling yun? If it is given in good faith, personally, I do not want to be judgmental. At kung nagkamli ako sa pagtanggap noon, tatanggapin ko na lang siguro yung responsibility kung may discipline sa akin si Lord. Kasi mga gray areas ito. Hindi ka makakasabi talaga kung dapat o hindi dapat. Pero I will not want to judge the people na sa kalooban nila ay gusto nilang gumawa ng mabuti. Para sa akin, desisyon na yan ng bawat pastor kung tatanggapin nila or not.

Compromise bang sundin ang magulang sa pag-attend ng Catholic mass?

Yes, compromise na yun. You must explain to them why you cannot attend. 

The doctrine of the Catholic mass is, the priest calls Christ from heaven and crucifies Him again in a bloodless way for the forgiveness of the sins of those who attend the mass. 

But the Lord said He died once for all, so to call Him everytime there is a mass is unscriptural. 

Another unscriptural thing about it is that it teaches that the Lord’s supper is not just a memorial but something you take for the forgiveness of your sins. 

Tapos, sa mass, lumuluhod pa sa mga rebulto, tumatawag pa kung kani-kanino. Kay rami-raming mga commandments ang nabi-break when you attend the mass. 

So you must explain to your parents very clearly why you cannot attend. 

But don’t be disrespectful, always be polite. Remember, if the will of our human parents conflicts with the will of our real, spiritual parent, you must know where your loyalty lies.

Di ba ang ating katawan ay templo ng Diyos? Paano na yung gumagawa ng immoralidad, masi-save ba sila?

Remember that there was a prostitute who was caught in adultery and the Lord forgave her. Pero sabi Niya in John 8:11, “Sin no more”. Ang lahat ng mga nangyari na sa ating katawan at sa ating buhay ay nalilimot at nahuhugasan pag tinanggap natin si Kristo bilang Tagapagligtas. Kasi binayaran na yan sa krus. Pero pagkatapos nating tanggapin si Kristo, dapat mabuhay na tayo nang malinis. Once in a while, we fall into sin, kasi hindi tayo perfect. Make sure lang that you don’t live in sin. Iba yung baboy at iba yung tupa when it comes to putik. Yung tupa pag naglalakad yan, kung minsan napuputikan. Pero ang ginagawa agad ng tupa, ikinikiskis niya ang balat sa bato o sa halaman, para matanggal yung putik. Iba naman yung baboy na tuwing umaga naghahanap ng putik at dun siya maglulublob. Inaangat mo na, ayaw pa niya, gusto pa niya sa putik. Ganun ang pinagkaiba noong living in sin and those that fall into sin. There are people na parang baboy talaga. Gusto yung kasalanan at ayaw niyang umalis doon. Walang lugar yan sa Christian living. Pero yung Kristiyano, para rin yang tupa. Kung napuputikan, inaayos niya agad yan, hindi niya pinalalala at hindi niya pinatatagal.

Should homosexuals be condemned or not?

The homosexual person should not be condemned. He should be loved and ministered to and helped. 

But the homosexual act must be condemned. The act is the one condemned, not the person. We should separate the sin from the sinner. 

Kasi, if we are going to condemn the sinner, everyone else will be condemned. Iba-iba nga lang ang tatak o brand ng kasalanan natin but we are all sinners.

What is the context of 2 Corinthians 6:14, Do not be yoked together with unbelievers?

Ano ba yung yoke? Ang mga hayop ditto sa atin isa lang yung pamatok, yung isinusuot sa balikat ng kabayo, kalabaw o baka para hilahin niya yung kariton o karitela. Sa Israel, kadalasan kambal na yoke ang inilalagay sa dalawang hayop. Pag hindi sila sabay maglakad, magkaibang style umikot para bumuwelta, hindi sila nagbibigayan o hindi sila nagpapakiramdaman, ang nangyayari, pareho silang nasasaktan. Nasusugatan ang batok nila dahil nag-aagawan sila ng pagkontrol sa yoke. May nauuna, may nahuhuli, kaya walang na-a-accomplish, walang nangyayari.

This verse can apply to your business dealings Pag may business partnes ka, piliin mo Kristiyano rin. Dahil papano kung gusto niya halimbawang mag-export ng prostitute at ikaw ang gusto mong i-export ay copra? Malaking conflict yata yon. Tiyak mag-aagawan kayo sa yoke kung sino ang masusunod.

It can also apply to your love life. Dapat yung mapapangasawa mo ay pareho mong Kristiyano. Kasi papaano kung magkaiba kayo ng pananampalataya? Magkahiwalay kayo ng pinupuntahan pag worship time at pag nagkaanak kayo, saan pupunta yun? Ang gulo. And I tell you this, especially sa mga unmarried people, wala pa akong nakitang Kristiyano na nagpakasal sa non-Christian na sumaya. Ituro nyo naman sa akin kung may kilala kayo, nang makakita naman ako.

What can you say about a family whose members belong to different fellowships?

Mas mabuti kung ang isang pamilya ay nasa isang congregation lamang.

That’s the ideal. But you know, in life the ideal seldom happens.

If every member of the family attends a Christ-centered church where salvation is through faith alone in Christ alone, pare-pareho lang yun. Ang pinagkaiba lang siguro eh style.

Different churches have different styles.

May conservative style, may classical music ang inclination at meron din namang jeproks music ang trip.

So, kung saan kayo hiyang, tulad ng halaman, doon kayo tumubo. Kesa napipilitan kayo sa isang congregation, hindi naman kayo lumalago doon.

Si Hudas ba ay ligtas, matapos niyang ipagkanulo si Hesus?

Sinong nakakaalam niyan? Una, si Hudas ay nagpakamatay. 

Hindi siya nagsisi, siya lang ay nalungkot. Iba yung remorse sa repentance. 

Ang repentance ay yung sobrang nalungkot ka sa kasalanan mo to the point na nagsisi ka at ikaw ay bumaliktad patungo sa tama. 

Hindi natin alam kung noong nagbibigti siya at nalalagutan ng hininga ay nagsisi at humingi ng tawad. Paano natin malalaman? Pag namatay kayo, malalaman nyo rin.

What does praying in the Spirit mean?

Merong mga Kristiyano, ang kanilang pananaw sa praying in Spirit, yung nagta-tongues; yung hindi naiintindihan ng nagpe-pray yung prayer niya, yun daw ang prayer in Spirit. Personally, hindi ganun ang pananaw ng inyong lingkod. Hindi ko naman sinasabi na yung pananaw ko ay yun na ang kaisa-isang tamang pananaw sa mundo. But I believe that when you pray, you should understand what you’re praying. Hindi yung kapag natauhan ka na. Ano ba yung pinag-pray ko? Parang na-possess ka lang nun at di mo alam ang iyong mga pinagsasabi.

Sometimes, you don’t have to verbalize your prayer. May mga prayer tayo na sa isang iglap, nasabi mo na yung buong prayer without going through the motions of verbalizing it in a linear time. Alam ng Lord yun kasi kaya Niyang basahin ang isip. Sa isang iglap, nabasa na Niya. That could be a prayer in the Spirit.

Meron naman yung mga manunubli sa Batangas. Pag may sakit nagsasayaw sila para sa kagalingan nung may sakit. Yun ang prayer nila. Hindi na nila kailangang sabihing Lord, pagalingin mo siya. Nagsusubli sila para sa taong may sakit. Hindi ko ini-endorse yung practice but dancing has always been part of prayer. Kahit nga sa Bible may mga giyera na yung mga dancer ang nasa una ng hukbo at sumasayaw sila, tumutugtog para matalo na agad yung kaaway. That’s what praying in spirit means.

Another meaning is to pray as the Spirit leads, not as we want. Although there are times when what we want is also what the Spirit leads us to pray for. Maraming beses, hindi yung gusto natin ang gusto ng Spirit, so willing tayong ipag-pray. Halimbawa, meron tayong mahal sa buhay, gustung-gusto nating gumaling dahil may sakit. Pero may leading na Lord, sige, kung gusto nyo nang kunin, kunin nyo na. Prayer in spirit yun, kasi yun ang leading ng spirit that is against your will. Because if we pray according to God’s will, He hears us.

Kung pwedeng humingi ng kapatawaran, pwede na bang magkasala palagi?

Siguro naman napakatalino ng Diyos, hindi natin Siya pwedeng paglaruan, di ba? 

Pwede talaga tayong humingi ng tawad at kung tayo ay laging sincere sa paghingi ng tawad, pinapatawad talaga tayo. 

Ang dapat nating i-question dito, yung sincerity. Sincere ba tayo? 

Sabihin mo, hihingi ako ng tawad ngayon, pero bukas gagawin ko uli ito. 

Siguro hindi iyon sincere. Ang tunay ng paghingi ng tawad ay may kakambal na pagsisisi.

On earth you pay the price. Kasi sabi sa Galatians 6:7, God is not mocked. Whatever a man sows, he shall reap. 

And the Bible says, Your sin will find you out. Hahanapin tayong parang guided missile. Hahanapin ka at sasabog sa iyo. 

Ganun yung ating kasalanan.

Dapat bang iwasan ang isang kapatiran na hindi nakakatulong sa inyong paglago?

Hindi naman kasi ikaw ang dapat na tumulong para siya lumago. Hindi naman tayo nakikipagkapatiran dahil lang meron tayong mapapala. 

There are moments na sila’y nangangailangan, so tayo ang magbibigay. 

We are the salt of the earth. We are the light of the world.

 Kung saan may darkness, dapat nandoon tayo. Kung saan may matabang o nabubulok, nandoon ang asin. 

Para ang nabubulok ay maging daing at yung matabang ay magkalasa. Kung iiwasan nyo ang nabubulok at ang matatabang, bakit pa kayo naging asin? 

Anong silbi natin sa mundo? Wala. 

Ang dapat nyo lang iwasan, yung mga taong ang geneal effect ng kanilang presence sa inyo ay nahihila kayong pababa. 

Kung hindi pa tayo malakas at tayo’y nahihila pababa, umiwas muna. Mas mabuting wala munang friendship kaysa nadadamay kayo sa pagbulusok pababa. 

Palakasin nyo ang inyong sarili at balikan sila para mahila pataas.

Can you further explain, Once saved, always saved. Kahit nag-backslide na ang believer, saved pa rin ba?

Ang pinanghahawakan nung iba na natatanggal yan, minsan Hebrews 5:4-6. It is impossible for those who have once been enlightened, who have tasted the heavenly gift, who have shared in the Holy Spirit, who have tasted the goodness of the word of God and the powers of the coming age, if they fall away, to be brought back to repentance because to their loss they are crucifying the Son of God all over again and subjecting Him to public disgrace. Minsan naman, Matthew 24:13 na ang sabi, He who remains steadfast to the end will be saved. Actually, it refers to the tribulation saints, na kapag nawala na ang tunay na mga mananampalataya o kaya dumating na ang anti-Christ, ay maliligtas pa rin. Sila yung mga hindi magpapatatak ng 666, yung mga hindi makikisali sa Gawaing anti-Christ. Meaning, at the end of that period or at the end of their life, whichever comes first, sila’y maliligtas. Kasi sa Revelation, ang kaligtasn ay hindi na nakabatay sa grace. Kung nag-tribulation na halimbawa at nawala na lahat ng Kristiyano, nag-rapture na tulad ng sinasabi sa Bible, Kailangan nyo pa ban g faith nun eh ayan na ang evidence? So hindi na trough faith, hindi na through grace; by woks na. Ang salvation after rapture is by works, so he who remains faithful to the end will be saved. Hindi naka-apply sa atin yung verse na yun; sa tribulation saints yun! I can go on and on—ang dami pang mga verses na pinanghahawakan ng mga naniniwala na natatanggal yung salvation, pero ang tingin ko sa lahat, personally, parang misreading. Kaya nga ang tawag ng Panginoon sa mga born-again Christian ay saints Si Paul, matapos pagalitan ng katakot-takot yung mga churches na sinusulatan niya, tatawagin niyang to the saints of Corinth. Kasi, sabi niya, inspite of all your errors, saints pa rin kayo sa tingin ng langit kasi lahat ng kasalanan nyo bayad na.

Sasabihin naman noong mga worrier, Naku, huwag nyong ituro yan, baka i-abuse nila, pero ituturo ko kung ano ang sinabi ng Bible. Kasi walang tunay na anak ng Diyos na mag-aabuse niyan, dahil nga sa 2 Corinthians 5:17, You are a new creation. Ang katotohanan nga niyan, tayong mga Kristiyano, pag nagkakasala, di ba parang papel na nagkalamuta-lamutak an gating puso because you know that something’s wrong. Wala pa akong nakitang Kristiyanong, Nagkasala na naman ako, buti na lang may grace. Alam mo, talagang magkakasala na naman ako bukas. Wala namang ganun. Talaga namang ika’y nagluluksa kapag nakagawa ng mali, dahil alam mo, di natutuwa ang Diyos.

Dalawa lang ang relihiyon sa mundo. Tanggalin nyo yung mga labels, dalawa lang. Isa, yung ang tao ang savior niya, sarili niya. Isipin nyo ang lahat ng relihiyon na ang savior ng tao ay sarili niya—gawin mo ito par aka ma-save, sumali ka sa ganito par aka ma-save, magpalista ka dito par aka ma-save, gawin ang ganitong ritual par aka ma-save, huwag mo itong kainin par aka ma-save. Ito relihiyong tao at ang kanyang ginagawa ang savior niya. Ang daming ganong relihiyon, isa lang ang tatak. At pangalawa, yung ang Savior niya ay ang Panginoong Hesus. Ang ginawa ni Hesus sa krus at hindi ang mga ginagawa ng tao.

What tips can you give to encourage teenagers of today to draw nearer to God?

Una, huwag pilitin. Huwag yung, Hoy, gumising na kayo, magsisimba na tayo. Pag araw-araw ganun ang ginawa nyo, araw-araw lagi kayong tutulungan. Pag nagpapaiwan, iwanan nyo. Kesa naman sasama pero nakasimangot, walang kibo at lagi ninyong ini-entertain, dahil napilit nyo lang. Ipag-pray nyo sila na magkaroon talaga ng conviction to go to church.

Second, tiyakin nyo naman na attractive yung program ng church para sa youth. Kasi pupunta nga doon tapos nabaduyan sila at nakornihan. Talagang hindi na babalik yon.

Even though you are the parens or elders, earn your right to be heard. Hindi lang laging authority mo ang iyong gagamitin para madiktahan mo ang anak mo. Nandoon nga, pero nasaan yung puso? Dapat maganda ang testimony ng mga elders mismo sa bahay nila at nang hindi napa-plastikan sa nanay, sa tatay o sa kuya. Kaya kailangan damang-dama ang testimony. Dahil tayo mismo ang advertisement ng churc, wala nang iba. Huwagkayong mamilit. May nakita na ba kayo, kahit saan sa Bibliya, na pinilit ng Panginoon? Wala. Nag-iinvite lang Siya.

In your tape message, Dance to the Lord, you mentioned that God commanded us to worship Him through dance. What if we don’t?

Una, hindi naman tayo nagkakasala kung hindi tayo sasayaw. Marami namang paraan ang pagsamba. Kaya lang, hindi rin naman kasalanan na sumayaw kung ang pagsayaw natin eh, para mag-worship sa Panginoon. Ngayon, ang sayaw na pang-worship sa Panginoon ay hindi dapat malaswa. At saka hindi nadudungisan ang puri ng mga nagsasayaw. It should really be an expression of worship.

Singing to the Lord is worhip and so is dancing to the Lord. Tanong natin, bakit? Eh, desisyon ng Diyos yun kung bakit Niya ginawa na ang dance is one of the highest forms of worship na nakalulugod sa Kanya. Kaya nga nang pintasan ni Michal na asawa ni David ang pagsayaw nito before the ark of the covenant, and kasunod na verse sa 2 Samuel 6:23, And Michal….had no children to the day of her death. Naging baog siya, kasi i-honor ng Panginoon ang sayaw. What is worship if not ministering to the Lord and giving the Lord delight? Mayroon palang ibinibigay ang Lord sa ating kakayahan na pasayahin Siya. Definitely, hindi nyo mapapasaya ang Diyos kung kayo mismo ay hindi masaya. Kung may kasama kayong napakapormal at walang kakibu-kibo, hindi kayo mag-eenjoy. Kung ang kasama nyo expressive at mas joyful, mas nag-eenjoy ang Diyos. At kung nag-eenjoy ang Diyos nagbo-blowout Siya. So, when we really praise and worship God through our tithes and offering, yun ang mga tunay na acts of worship. Then the Lord is delighted.

Sa Pilipinas kasi, ang tradisyon at ekspresyon natin ay talagang music and dance. We dance from the cradle to the grave. Kaya kung ang Filipino church eh mahilig magsayaw, ang Korean church mahilig mag-pray, yung Amerikanong church mahilig manahimik at makinig sa isang sermon, walang mali doon. Those are cultural flavors of one and the same taste. Ngayon, kung may nagbabawal, siguro they came from the part of conservative missionaries that perceived dance as evil. Dahil daw sumayaw itong si Salome kay Herod kaya natanggalan tuloy ng ulo si John the Baptist, evil ang pagtingin nila sa sayaw. Pero alam nyo, ang martilyo, kung pwede nyong ipamukpok ng tao at maging weapon of evil. Ganyan din ang sayaw. Pwede nyo yang gamitin for the Lord’s glory, pwede nyo ring gamitin to glorify satan. No work of art has a moral dimension on its own. It is amoral because it is non-living. What you do with it will give it morality.

Paano ang mga tumanggap sa Panginoon na hindi nagpatuloy—mga backslider, nawawala ba ang kanilang pangalan sa aklat ng buhay?

Dapat nating linawin ang paggamit nung term na backslider. Hindi pwedeng gamitin yung label na backslider para sa isang nakasama natin na nasa buhay ng kasalanan ngayon. Baka kasi naging istambay lang siya dito sa atin at ang real habitation nya ay ang kanyang kinalalagyan ngayon.

Ang isa pang dapat maging malinaw dito ay yung hindi pagpapatuloy sa pagkakasala. Ang totoo, wala pang Kristiyanong tumanggap kay Kristo na nakapamuhay nang hindi nagkakasala. Sabi sa 1 John 2:1, I write this to you so that you will not sin. Pero ang ganda nung kasunod, but if anybody does sin. Ang isang Kristiyano ay nagkakasala. Pero hindi sinasang-ayunan ng Bible na yung Kristiyano na yun ay magpatuloy dun sa kasalanang ginagawa niya. Kapag nagpatuloy siya, hindi tama iyong tanong na “Ligtas pa ba siya?” Ang tamang tanong ay “Totoo nga kayang tinanggap na niya si Hesus?

When we are finally ushered into heaven, will each of us be given new and everlasting names, as in Revelation 2:17 and Isaiah 56:5?

The name is always representative of the personality. Kaya si Saul ginawang  Paul. AT sabi nga nitong si Naomi, Call me Mara, dahil nagkaroon ako ng napakamiserableng buhay (Ruth 1:20). Nagpapalit sila ng pangalan dahil napalitan ang kanilang pagkatao. Kaya naman, dahil napapalitan ang pagkatao sa pagpunta natin sa piling ng Diyos, para tuloy dapat din palitan an gating pangalan. Kung yung pagpapalit ay literal o hindi, ang ibig sabihin lang, magkakaroon ng pagbabago sa ating buong pagkatao at sa ating kalooban. Sa kultura ng Israel, kailangan ding palitan ang iyong pangalan. Whether that is literal or not is not the point. The point is—we will be changed.

Is annulment of marriage contrary to the Scripture?

Hindi palagi. Meron talagang mga kasal (sa seremonya) na hindi naman talaga totoong nagkaroon ng kasal (sa espiritu). Isa kasi sa mga pamantayan nila ngayon yung psychological incapacity. Meron naman talagang mga kaso na hindi na nag-transpire yung marriage. Ang kontra sa Scripture ay yung divorce. Sa Malachi 2:16, very direct ang statement ng Diyos, I hate divorce. Yan ang pwede nating sabihin categorically na against sa kalooban ng Panginoon.

Is it enough to say sorry for our sins to be justified?

Yes, when you mean it from your heart. Repentance is not only feeling sorry for your sin, it is feeling sorry enough to leave it. To turn away from it and turn to the living God. Kasi may mga tao, Sorry ha? Napabayaan kita. Pero pinapabayaan pa rin kayo palagi. Hindi yun sorry. Yung sorry na, Pasensya ka na ha? Hindi ako nakakapagluto para sa’yo, dear. Pero hindi pa rin nagluluto, so walang kwenta yung ganung pagiging sorry. Ang tunay na repentance ay sobra ang pagkaka-sorry nyo na ayaw nyo nang balikan ang inyong kamalian. Nandidiri kayo sa inyong ginawang  mali at ayaw nyo nang maulit pa yun. That is the kind of repentance God wants.

What’s the difference between tithes and offering?

The mere word tithe means tenth, ika-sampu. Ibig sabihin, kung pagbabasehan natin ang Biblia, ika-sampung bahagi ng lahat ng kabuhayan na ibinigay ng Diyos sa atin ay hindi atin kundi sa Diyos. Halimbawa, empleyado ako, sumusuweldo ako ng 10,000. Ang akin ay 9,000 lang, yung 1,000 sa Diyos yun. Ang baboy ko nanganak ng sampu, yung isa doon kay Lord, siyam lang yung akin. Ang papaya ko namunga ng sampu, siyam lang yung akin, isa kay Lord, so dapat yun isina-submit sa church. Kaya sabi ni Lord sa Malachi 3:8, Will man rob God? Yet you are robbing me. Kasi may mga tao, hindi nila binibigay yung tenth. Ang tawag sa hindi nagta-tithe, magnanakaw. Ang tanong naman nung iba na gustong makaisa sa Diyos based ba sa gross o net? Siyempre, kung kayo’y swelduhan, gross, kung kayo’y nagtitinda, net. Alangan namang pati puhunan kasali pa. Pero kung kayo’y suwelduhan, kayo’y binabayaran, eh syempre sa gross. Ngayon, kung magkakamali kayo, commit an error on the side of generosity rather than on the side of stealing from God. Kung hindi kayo nakatitiyak, tiyakin ninyo na sumobra kesa kumulang. Kasi, kung sumobra, marunong si Lord ng arithmetic, isinusuli Niya, may dagdag pa. Pero sa dunong Niya sa arithmetic, pag dinaya nyo, sisingilin Niya at may iba pang hila. Sa Malachi 3:9, Cursed are you because you are robbing me, Naku may kasama pang sumpa! Kaya kung malilito kayo, doon na kayo magkamali sa napasobra kaysa kumulang. Kasi ang Diyos alam Niya kung sumobra, ibabalik Niya. Paano Niya ibabalik? Hindi naman NIya ibinabalik sa bulsa nyo. Halimbawa, naglalakad kayo, dapat sana masagasaan kayo ng tricyle, nadala kayo sa ospital, nagpa-repair pa kayo ng mukha nyo sa kung sinu-sinong mga aesthetic surgeon. Yung ibinibigay nyo sa Diyos na binabawas nyo sa 90%--yun ang inyong offering. Pag nag-tithe ka, ang totoo’y hindi ka pa nagbibigay, nagsa-submit ka lang. Pag nag-offering ka above the 10%, doon ka lang nagbibigay sa gawain ng Panginoon.

The Bible seems to be full of mysteries and contradictions. Could you please comment on this statement?

First, I’d like to disagree with this statement. Wala namang contradiction yung Bible. When you cannot understand the Bible, doubt your capacity to understand and not the Bible. We are not always capable of concepts. Lalong-lalo na kung iisipin natin na ang Bibliya ay isinulat sa isang matalinghagang paraan. At hindi naman lahat tayo merong scholarly background to be able to dissect nuances of meaning. Yun kasing objective of expression noon is iba sa ngayon. For instance, hindi sila obsessed lagi sa precision noong araw.

Saan ba nanggaling ang ugali ng maraming Pilipino na nagtatapon ng basura kung saan-saan lang?

Kung oobserbahan natin ang maraming Pilipino—napakabuting kaibigan, napakabuting kamag-anak, pero questionable ang marami kung mabuting mamamayan! Kasi tayong mga Pilipino, kailangan pa natin ma-develop ang concept of belonging to a nation. Maraming mga Pilipino think in terms only of our barangay or region. Kaya, Ako ay Kapampangan. Ako ay Ilokano. Ako ay ganito. Ako ay ganon. Pero bihira yung, Ako ay Pilipino. Kaya kailangan, mas makita pa natin that we are a nation. Para mas magkaroon pa tayo ng good citizenship.

May isa akong iniisip na dahilan kung bakit ang Pilipino ay kalat nang kalat, hulog nang hulog ng basura sa ilog, nag-uuwi ng mga wire ng kuryente at ng mga bakal na takip ng kanal, pati nga mga bakod ng kalsada nilalagari at inuuwi. Kasi hangagang ngayon, maraming Pilipino ang hindi pa nakikita ang gobyernong kanila. For almost 400 years, the government of Spain was an oppressive tool against our people. And then for another 50 years of American rule, the government was also used against the people. Di ba, ang mga bayani nating sina Macario Sakay, tinawag pang mga tulisan dahil lumalaban sa mga Amerikano? Tulisan ang tawag sa iyo dahil makabayan ka. Ang tawag sa iyo ay masamang tao. Hanggang ngayon, kapag kayo ay nationalist, akala nila anti-American kayo. Ganun ka-damaged ang ating kultura.

In other words, for so long, ang tingin ng Pilipino sa pamahalaan ay kalaban. Dahil ang pamahalaan at ang hukbo ng pamahalaan ay napakatagal na ginagamit lang ng mga foreign powers and then later on, by a few elite people. So and tingin ng maraming mamamayan sa gobyerno, lalung-lalo na sa ating hukbo, ay kalaban. Kaya wala silang malasakit sa gobyerno.

There is, I think, a second reason kung bakit maraming nagkakalat. Siguro, lack of education. Kasi nakikita naman natin, the more educated ones ay mas malinis. Although hindi lahat. Minsan, ang gaganda ng kotse, biglang iro-roll down ang bintana, maghahagis ng balat ng mais. Walan g malasakit sa bayan. Pero ang kakulangan sa edukasyon at ang kaakibat nitong kakulangan sa economic development ay isang malaking dahilan talaga.

Ano ang mabisang pampaantok at pampasarap ng tulog bukod sa prayer?

Count your blessings. 

Isa-isahin ang mga dapat ipagpasalamat sa buong nakaraang araw. 


Be thankful

Is Mary the queen of heaven and the mother of God?

Hindi natin idini-demote si Mary but we would just like to tell the truth. Una, that she is not in heaven but is in paradise together with the other believers; and secondly, she cannot be the queen of heaven. If Mary goes to heaven, she will go there as part of creation, not as the mother of the Creator because the Creator has no mother. The relationship between Mary and Jesus on earth was that of a foster mother-child. We know that there was no biological fertilization. Di ba, she remained a virgin even after the conception? So that means, she wasn’t really a biological mother when Jesus became man. If the earthly relationship was not mother and son, how much more in heaven where Jesus is king? Mary comes to heaven as a guest, not as a queen. We are not demoting her but we should realize that she is the recipient of the blessing, not the giver. Dapat clear yon. She is blessed. Bakit blessed si Mary? Dahil ba siya ay pinili? Pakaisip-isipin nyo. Blessed siya dahil siya ay pinili. Hindi  siya blessed na kaya pinili tuloy, dahil sinong nag-bless sa kanya bago siya napili? Mary was the recipient, not the giver of the blessing. If you want blessing now, go directly to God, who is the giver of blessings and be like Mary. Be called blessed.

Masama bang gumamit ng mga rebulto o larawan ng Diyos habang nagdarasal?

Sa kanino mang nagpapahalaga sa mga bagay na ito—mga  rebulto at religious images—nais  ko lang sabihin na sa Ten Commandments (Exodus 20 and many other verses ipinagbabawal ng Panginoon ang mga ito. Ayaw Niya ng mga nililok na anyo na mga kamukha ng mga nasa langit at nasa lupa at nasa tubig at sa ilalim ng lupa. At ipinagbabawal Niya ang pagyuko at paglilingkod sa mga bagay na ito.

Napaka-clear sa second commandment, sa Exodus 20:4, Huwag gagawa ng mga dios-diosan, ng mga rebulto. Pero sa labas ng mga malalaking simbahan na may nakalagay na sampung utos, nawawala ang Second Commandment. Naging siyam na lang ang sampung utos. Yung number ten, pinaghati para maging dalawa, para hindi halatang may kulang. Naging, You shall not covet thy neighbor’s wife and You shall not covet thy neighbor’s goods. Ang totoo’y isang commandment lang yon. Pinagdalawa, dahil meron silang tinanggal para maikubli sa tao ang katotohanan. Pinipiringan nila ang mata ng bayan para hindi makita ang katotohanan at manatili sa dilim sapagkat gusto nilang ipagpatuloy ang maling turo.

Bakit hindi nila aaminin na mali ang rebulto? Hindi pwedeng aminin dahil meron silang teaching of papal infallibility, that the Pope cannot be wrong. When the Pope speaks ex-cathedra, meaning on behalf of the church. Pag sinabi ng papa ngayon Ay, sorry, mali nga pala, alisin natin, then the popes of the last 2000 years were all wrong. And if the popes were wrong and the doctrine is a falsehood then the Roman church will be rocked to its very foundations and will fall like a house of cards. Kaya papangatawanan nila yan. Hindi nila yan bibitawan. Kahit sila’y magsinungaling, manloko at mandaya.

Ang Ten Commandments na nasa mga patio ng simbahan ay isang tahasang panlilinlang sa mga tao—ikinukubli nila ang Pangalawang Utos. Napakalalakas ng loob to be God’s editors, para tanggalin yung Second Commandment. Pinaglalaruan nila ang sampung utos ng Diyos—isang napakalaking sumpa. Kaya pag pinag-aralan nyo ang kasaysayan, malalaman nyo ang katotohanan.

Huwag tayong maging emosyonal—Ah, basta! Dito ako isinilang, dito na ako mamamatay. Mamamatay ka nga diyan! Kailangan magising ka, kailangan sabihin mo, Ay, teka! Matalino naman ako, binigyan ako ng Diyos ng utak. Kailangan nakikita natin, pero hindi natin dapat pagtawanan. Dapat kaawaan at tapunan ng liwanag ang nagkakamali.

Ano ang ibig sabihin ng pagsa-sign of the cross ang Catholics? Bakit hindi ito ginagawa ng mga believers

Tradition lang yung krus na symbol ni Christ pero hindi Niya in-endorse kahit kailan sa buhay Niya. We don’t want to make war with people who would like to use it. But we ourselves find no need to have a symbol because as John 4:24 says God is spirit and in truth. Ang totoo, technically, wala akong maisip na masama sa sign of the cross. Kung magpi-pray  ka, In the name of the Father and of the Son and of the Holy Spirit, ano ba naman ang problema doon? Wala! Basta wala lang kasunod na “Hail Mary.” Because we’re really praying in the name of the Father, of the Son and of the Spirit. Kung minsan, when I’m with many Catholic people, I open a prayer this way at hindi naman ako nako-compromise. It even accommodates them sa opening prayer pa lang para hindi difference, kundi yung commonality ang makita. And I am not offended by that.

Katulad din yan ng—bakit hinid tayo gumamit ng kampana? Actually, maganda nga yun, eh. Pagkalembang ng kampana, hudyat na yun na late na ang mga tao. Kaya siguro nali-late ang maraming Kristiyano. Hindi naman prohibited sa Bible ang kampana. Kaya nga lang ang ating mga naunang ninuno sa pannampalataya, pati yun inalis nila, dahil gusto nilang maging clear yung difference. Yung cross, sobra naman na naga-glamorize. It is not the cross that is important but what was accomplished by Jesus on the cross. Kaya hindi natin ini-emphasize yung cross kasi nagmumukha na yun na mismo ang end by itself. Samantalang napako lang naman doon si Hesus. Ang mahalaga ay yung ginawa ni Hesus at hindi yung cross. Paano kung si Hesus ay binaril by firing squad. Pag magdarasal kayo, sign of the rifle ba? Paano kaya yun? Pagkatapos yung mga simbahan natin, ang nasa bubong ripple? At pag may Santacruzan, ang dala ng Reyna Elena, baril? Kung ang Panginoon ay pinatay sa silya elektrika, anong pendant nyo, silya? At sa mga Bible nyo, ano ang naka-drawing, silya? Kung si Lord nilason sa lethal injection, ano ang mga kuwintas natin, heringgilya? I will not fault Catholics for making the sign of the cross. For me, it’s not a big deal. Kaya lang, kung minsan hindi natin ginagawa because we just want to be distinct. Ayaw natin mapagkamalang pareho lang kaya ayaw nating gawin. Pero kung gusto nyong gawin I will not find any fault, huwag lang kayong magbigay ng superstitious powers to the cross. Na kapag may aswang, papakitaan nyo ng cross, tatakbo ang aswang. Hindi yun totoo. Si satanas nga umaakyat sa langit at humaharap sa Diyos, bakit tatakbo pag nakakita ng krus? Eh, ang Diyos mismo hinaharap. Kaya dapat walang superstition.

Gusto nyong matakot sa inyo ang demonyo? Natatakot ang demonyo sa espiritu ng Kristiyanong may takot sa Diyos. Pag nabubuhay kayo na may takot sa Diyos at sumusunod sa Diyos, ayaw sa inyo ng demonyo, maa-allergic siya sa inyo. This can protect you more than any cross you can ever put in you life, in your church or anywhere. Ngayon, okay ba, kung may krus daw sa pulpit ng church? Hindi naman masama, huwag nyo lang luhuran.

Ano ang tamang gawin sa mga batang namamalimos sa lansangan?

Kung tayo ay magbibigay sa mga batang namamalimos, lahat ng kalaro nila makikitang may pera sila. Bukas mamamalimos na rin ang mga kalaro nila and we will create a begging industry. Hindi tama yon. Dapat ipagpi-pray natin dahil baka talagang very legitimate ng pangangailangan nila, para makatulong tayo. 

Gawin nating selective and Spirit-led ang pamimigay. Ngayon kung may mga sasakyan kayo at lagi nyong nararanasan na may kumakatok, bumili kayo ng isang malaking supot ng biscuits at ilagay nyo sa kotse nyo. Tuwing may mamamalimos, abutan nyo ng isang biscuit para may maibigay kayo.

Hindi tayo nag-e-encourage ng begging for money. Pero kung ang bata ay totoong nagugutom bigyan nyo ng maipamatid gutom niya sa panahon na yon. May mga pagkakataong inuudyok ng Espiritu na bigyan nyo ng pera. Pero bihirang-bihira lang yun, one in a hundred siguro. Baka kasi minsan raket yan, di ba?

Ano ang masasabi ninyo sa mga nangangaral ng Salita ng Diyos sa mga kanto, bus at jeep at pagkatapos ay nangongolekta ng offering?

The preaching can be good but the collection may leave a bad taste in the mouth. 

Nako-compromise ang dignity ng ministry. Christianity should be very dignified. 

It should never be made to look like it is begging, na parang walang dignity.

 Maraming na-o-offend. If I were them, I’ll do it another way.

 Kasi, kung nagsasalita naman sila ng Word of God, tama na madinig sa kalye dahil hindi naman lahat ng tao pumupunta sa church. 

Kaya lang, huwag sanang manghihingi para hindi mapintasan.

Paano magagamit nang tama at kapaki-pakinabang ang 24 oras na ibinigay sa atin ng Diyos?

Do the maximum good. 

Help minimize the pain of others and of yourself.

Enjoy as much as you could.

What is the truth about Christmas? What is your opinion about Christmas decor like Christmas tree and lanterns?

Unang-una, alam natin na ang December 25, hindi naman talaga birthday ni Jesus yan. Wala namang sinabi sa Bible, right? Pero wala ring sinabi sa Bible na hindi December 25. Bakit hindi nakasaad sa Bibliya kung kailan ipinanganak si Jesus Christ?

Well, there are many areas in the Bible that God is very explicit about the facts; and there are areas where he is silent. Hindi naman siguro talaga mahalaga kung kailan ipinanganak ang Diyos. Ang mahalaga, Siya ay pumunta dito sa ating daigdig, nabuhay siya bilang tao para ipakita sa atin na ang tao ay pwedeng maging banal. At nabuhay Siya to empathize with us, identify with us and to die for us. Exact time is not important because God is timeless. Yang oras, araw, buwan, taon dito lang sa planetang ito pero sa Uranus iba na. Sa Jupiter iba na ang bilangan. Pag lumabas ka na sa Milky Way, sa ibang galaxy, lalong iba na. Kaya ang oras is a very local issue dito sa planeta, so it’s not really very important.

There are several arguments that say the birth of Christ might not be December 25. Isa, nung ipinanganak si Lord yung mga tupa nasa labas, kasama nung mga pastol. Di ba dinalaw sila ng mga anghel? Sila ay nasa field. Kung December 25 sa Israel ay naku! Hindi ninyo kayang lumagi sa labas at mag-alaga ng tupa dahil winter. So, apparently, hindi December 25. Eh, ngayon, kailan kayo magsi-celebrate ng Pasko? Pwede kayong umimbento ng ibang araw, kaya lang wala kayong kasabay.

Paano yung mga symbolism ng Pasko? Halimbawa, yang Christmas tree. The Christmas tree can become a symbol of materialism pagka lagi dapat may regalo sa ilalim. Kaya naman yung iba, may mga kahon lang na walang laman. Yung iba namang symbols like Rudolph the red-nosed reindeer, chestnuts roasting in an open fire, snowman at Santa Claus. Wala lahat biblical premise. Kung gusto nyong ilagay, hindi naman siguro masama. Pero dapat alam nyo na hindi naman totoo yan, parang katuwaan lang! Kung gusto nyong maglagay ng symbol na very biblical, magsabit kayo ng parol. The Philippine parol is one symbol of Christmas that is biblical. Dahil nung ipinanganak si Lord talagang may lumabas na tala. Yung talang kahanga-hanga na pati ang mga people from the East nakita nila ang tala. Sila pa nga ang mga nakakilala, hindi ang mga taga-Israel! So, ibig sabihin, ang ganda-ganda ng ating parol. Napakagandang symbol na kapag tinatanong ng mga bata—Ano ba yan? Pwede mong ipaliwanag, Nung pinanganak si Lord, merong lumabas na tala. Pero pag si Santa Claus na parang butete, ewan ko kung paano nyo ipapaliwanag yan. Pero huwag naman tayong sobrang mapunahin sa iba. Kanya-kanyang kalooban iyan.

Narinig ko sa mensahe ninyo sa DZAS na hindi dapat gamitin ang word na ‘unbeliever’ sa mga Katoliko. Bakit?

Una, kasi technically, hindi naman totoo. 

They also believe in Jesus. Kaya lang, they also believe in Mary, in Sta. Monica, in Sta. Barbara at kung sinu-sino pa. Ang dami!

Second, masakit sa tainga. So, mas nire-recommend ko na gumamit ng ibang word na mas neutral at less judgmental. Yan naman ay kung gusto natin na huwag lumayo ang kanilang loob sa atin.

Ano ang ibig sabihin ng kasabihang, ‘Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa’ ? Isang principle ba ito para ma-save ang kaluluwa?

Ang kasabihang ito ay hindi biblical thought. Ito ay kasabihan ng ating matatanda at hindi naman yan totally wrong. 

Ang sinasabi ng kasabihan, magtrabaho ka at ibi-bless ni Lord yung trabaho mo para magkaroon ng fruit. 

Hindi tulad ni Juan Tamad sa kwento na hihiga na lang at inaantay niyang mahulog ang bayabas na mag-shoot sa kanyang bibig.

Pero kung hindi ka magta-trabaho, anong ibi-bless Niya? 

Ano naman ang kanyang pamumungahin kung wala kang itinanim? 

Magtanim ka muna bago ka magdasl ng, Lord, pabulaklakin nyo at pamungahin ang aking halaman. In other words, merong human participation ang blessing, hindi pwedeng  sa Diyos lang. 

May mga estudyante, hindi mag-aaral. 

Tapos pag exam, Lord, ipasa nyo ako sa exam. Paano ka papasa kung hindi ka naman nag-aral. 

Yun ang magandang application noong, Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa. Ibig sabihin kung hindi ka gagawa, paano ka bibigyan ng awa ng Diyos?

 First, you act then God will react.

Ano ang gagawin sa tao na pag nagbibiro siya, nakakasakit na ng iba?

You can rebuke that person gently and sweetly. 

You can say, Alam mo, napapansin ko laging tumataas ang boses mo sa akin and I’m hurt everytime na ginagawa mo yan so, please watch yourself. 

Pwede mong sabihin yon. 

Dun naman sa mga masasakit magbiro, sabihin mo na nakakasakit na siya. 

Baka kasi hindi nya alam. 

Rebuke that person with love. 

But when you rebuke, do it in private.

Dapat ba talagang magbigay tayo ng ikapu sa simbahan?

Una, nasa Bible that we should give to the Lord ten percent of our income. Pero dapat rin nating ingatan kung kanino natin ibinibigay. Talaga bang kay Lord napupunta o kung saan lang? Dapat nating iniingatan ito. Kaya tayo nire-require ni Lord na magbigay sapagkat He promised to return it a hundred fold. The Lord asks us to give so He can give in return. In other words, pinagtatanim tayo ng Diyos para tayo  umani.

Noong dumating si Magellan sa Pilipinas, kaya nya nakaaway si Lapulapu dahil humihingi ng tribute. Humihingi ng buwis. Bakit humihingi ng buwis? Dahil ang pagbabayad ng buwis sa hari ng Espanya, kahit ilang barya lang, ay nagpapatunay na nagpapasakop tayo sa kanyang pagiging hari. Kaya ang pagbibigay natin ng tithe to the Lord’s work is an act of submission, parang buwis natin yun. Nagpapasakop tayo tanda sa pagkilala sa Kanyang awtoridad. Kaya kung kinikilala natin ang Diyos na ating hari, nagbibigay tayo ng ating tithes and offering as a token of our submission.

Ang pangalawang dahilan ay para i-finance ang work ni Lord. Dahil kahit mayaman ang Lord, sa church naman niya kahit kailan, hindi umulan ng pera. Katulad sa mga gawain, pag magtuturo kayo, kailangan nyo ng sound system, kailangan nyo ng kuryente, kailangan nyo ng rent. Papaano naman aandar ang isang church kung walang funds?

And number three para sa ating pagtatanim, mayron tayong aanihin. Dahil sabi ng Lord, to those that will give, I will give back a hundredfold. Hindi kailangan ng Diyos ang ating pera pero kailangan nating magpasakop sa Diyos. Kailangan nating i-maintain ang ministry ng church at kailangan natin ang blessing ni Lord, Kaya tayo sumusunod. Bibigyan ko lang ng diin—tiyakin na gawain nga ng Panginoon ang pinupuntahan ng inyong pondo. Kasi kung hindi, baka sa gawain pa ng kaaway mapunta, lalong lumakas tuloy ang gawain ng kaaway natin.

Bilang isang Christian, masama bang magkaroon ng lustful desire sa isang babae o isang lalaki?

Normal lang siyempreng magkaroon ka ng ganyang feelings kasi tao ka at hindi ka monobloc table. 

May romantic love ba namang walang physical attraction/desire?

Everything just depends on putting everything in the right place and time.

Sexual attraction is normal. It only has to be done decently and in order. May tamang panahon, okasyon at lugar para dyan. Of course, in church teaching—in marriage.

So, magtimpi muna habang hindi pa panahon. But CONGRATULATIONS! Dahil tao ka.

Paano sasaya o mas sasaya sa buhay?

Look for and find happiness. Di ba, “Seek and you will find”?

Subukan mong masdan ang mga dumadaang sasakyan sa road. Look for red cars. Pag tumutok ka at naghanap ng red cars, you will realize na marami pala o mayroon pala. Pero pag hindi mo sinadyang hanapin, tingnan o titigan, halos di mo mapapansin. SO HANAPIN, TITIGAN ANG KALIGAYAHAN, ANG MASAYA, ANG POSITIVE. You will see na marami o at least mayroon pala. Hanapin yung nakapagpapasaya at makikita mo yun.

BE HAPPY. IT’S A DECISION!

Pwede bang hatiin ang tithes sa dalawang church? Sa church na pinagmulan at sa church na kasalukuyang inaattendan?

Why not? Pero parang eating out yan. Kung saan kang restaurant kasalukuyang kumakain, dun ka magbayad, right? Perho hindi naman masamang suportahan ang former church. Doon ka naman nagmula. If you really want to be supersafe, tithe the present church and send love gifts to the former one.

O! Wala nang magsisimula ng argumento kung dapat pa bang mag-tithe o hindi na. Panis na ang isyung yan—at hindi yan ang tanong.

Is it advisable for a father or mother to go abroad and leave their kids at home?

Alam nyo, marami sa atin ang may anak. Wala namang magulang na gustong lumayo sa anak kung pwede, di ba? The letter of the law says do not separate so that you will continue to nourish each other. But if by staying together, namatay naman kayong lahat sa gutom, hindi naman siguro kasalanan na maghanap kayo ng ikabubuhay. Pero dapat alam nyo kung kailan kayo titigil. Meron diyan tatlumpu’t limang taon na sa abroad, ayaw pang umuwi. Lumaki na ang mga anak, nagdebut na, nag-asawa na, hindi nakasama kahit kalian. Kasi hindi na maawat. Aalis para makabayad ng utang kay Aling Pasing. Mamaya, nabayaran na si Aling Pasing, nag-lote naman. Nung may lote, bahay naman. Nung may bahay, kasangkapan naman. Nung may kasangkapan, kotse naman. Tapos, by the time na magka-college na ang mga bata, lalong hindi na nakabalik. Pero hindi na maibabalik ang panahon na ang mga bata ay lumalaki. Kaya kailangan, alam mo kung kelan sasabihing, ‘Tama na to’.

Biro nga ng isang kaibigan kong westerner, one year daw of work abroad is out of necessity, two years is out of greed and three years will give you brain damage. Well, it’s an oversimplification but there’s truth in it. Kaya dapat mayroon tayong isine-set kung hanggang saan lang. Ang pangangailangan natin, kahit kailan ay hindi mapupunan completely. Marami pa ring ibang pangangailangan ang mga anak ninyo. Pag lumaki at nagka-asawa na yan, hindi kayo nakapiling, hinidi nyo na yun maibabalik.

Kaya kailangan nating tangkilikin ang bayan para ang mga kababayan natin ay makabalik na dito at dito na maghanap-buhay. Ang nation-building ay  bahagi ng true spirituality. Sa paglikha natin ng isang matatag na bayan, magkakaroon ng pagkakataon na tayong lahat ay dito makapamuhay at mag-hanapbuhay.

You Can Be Rich

But the Lord said, “You can be rich.”

Matthew 19:21—Jesus answered, “If you want to be perfect, go, sell your possessions and give to the poor and you will have treasure in heaven. Then come, follow me.

Hindi ibig sabihin nito, lahat ng may kabuhayan hinihingi ng Panginoon na ibenta nyo ang kabuhayan nyo at ipamigay para kayo maging banal. Hindi yon. Kasi itong taong ito.” Eh, alam na alam naman ng Lord na ang dios ng taong ito ay yung pera niya. Kaya sinabi niya, “Magpalit ka muna ng Diyos. Kasi ang dios mo kayamanan mo eh.” “Hindi po, kayo talaga ang Diyos ko.” “O sige, patunayan. Ibenta mo lahat yang kayamanan mo, ipamigay mo sa mahihirap saka ka sumunod.”

Hindi siya sumunod. Kasi totoo lang yung sinasabi ni Lord na “ang pera mo ang dios mo.” Pero kung ang diyos niyo naman eh, ang Diyos kahit may pera pa kayo, hindi naman ipinapatapon sa inyo.

Ang yaman ng tao ay hindi sinusukat sa kanyang ari-arian kundi sa kanyang ipinamimigay. Ang standard kasi ng mundo yung maraming kinamkam, yung maraming sinarili, yun ang mayaman. No! sinukat ng Panginoon ang kayamanan dito, hindi sa inimpok at itinago kundi sa ipinamigay. We are made rich not by what we keep but by what we give away. Eh, sasabihin nyo, “Eh, teka wala akong masyadong kayamanan to give away.”

Pero hindi lang naman yun ang pwede nating ibigay eh. We can give any of our three T’s—our time, talent, treasure or all of these. Nagbibigay ka ng oras mo sa iyong kapwa, nakikinig ka sa kanyang mga suliranin, ipinapanalangin mo siya. Merong taong hindi makakain, ipinagluto mo. May malungkot, pinasaya mo, nagbigay ka sa kanya. Talent! And then iba naman yung treasure na ibinibigay  mo rin. Maraming pwedeng ibigay. So you cannot say that you are too poor to give.

All human beings are equal—in the sense that each of us has 24 hours a day. Walang taong mas mayaman na may 25 hours siya a day. Walang mahirap na may 16 hours lang. Lahat tayo tig-24 hours, pantay-pantay. Lahat tayo may talent, may kakayahan na ibinigay ang Panginoon. At lahat din naman tayo ay may treasure, iba-iba lang nga yung amount. It is not in terms of numerical value but how much you make of it. That’s what determines the value of your wealth.

So, huwag nating sabihing, “I’m too poor.” Kasi, alam nyo may kababalaghan at hiwaga ang spoken words. Word, when spoken, find a way to become real. Kaya yung laging sinasabi”Yang anak ko na yan, bobo yan!” Nagiging bobo na nga. “Ang buhay ko, malas, malas, malas.” Talagang nagkakanda-malas-malas nga. Kasi hindi nga natin maipaliwanag why there is power in spoken words. Siguro dahil pag sinabi mo nasa-suggest sa iyo, yun na rin ang gagawin mo. O narinig mo, yun na ang expectation, yun na rin ang gagawin mo whatever the explanation is. So, yung mga taong laging nagsasabing, “alam mo, walang-wala ako, eh,” pero meron at nagkukunwari lang, nagkakatotoo, nawawalan nga. Yung mga,  “Naku, sira na ang araw ko, umagang-umaga pa lang.” Sinasabi yun, talagang nagkakasira-sira yung araw.

Pwede bang makipamista sa pista ng Katoliko?

Tinatanong nyo pa, pero namimiyesta naman yata talaga kayo. 

Kaya nga, gumawa na tayo ng Pistang Kristiyano para hindi na kayo pumuslit sa inyong pamimiyesta. 

Para meron na tayo talagang pista, di ba? 

Personally, hindi natin pwedeng gawing policy. 

Nasa sarili nyong konsensiya ang ikatatama at ikamamali ng pagpunta nyo doon. 

Sa ating sobrang pagiging perfectionist at separatist, meron ba tayong nadala kay Lord?

Kung sa isang church ay puro disiplina, panghuhusga at masamang isipan, dapat bang manatili sa church?

Yes! Kasi kung hindi tayo mananatili, paano natin makokorek yun? 

You are probably one of those needed para maitama ang direction ng church. 

So, huwag iiwan. Aalis lang kayo sa isang church at lilipat sa iba matapos na magawa ninyo ang lahat to contribute positively. 

Tapos kung wala pa talagang nangyayari at nagsa-suffer na ang inyong personal growth and spirituality, doon pa lang kayo mag-consider moving to another church. 

You don’t only concern yourself with what the church can do for you but also what you can do for the church. 

We are the church and a church can only be as good as we make it.

Is it right for a boy and a girl to kiss and touch each other passionately as an expression of their affection?

Gaano ba dapat ka-passionate? Kissing and touching leads to sexual arousal and desire. The moment you treat the body of another person as a tool in gratifying your sexual desires, immoral na yun. Ginagamit mo na yung tao as a tool to satisfy a selfish feeling. To avoid all these, do not kiss. Kasi ang masama sa kissing na kay tagal-tagal, mamaya you get so warmed-up until you are filled with lustful feelings na. Kaya hindi maganda yun. And touching passionately is a definite no-no! Remember, sex belongs only in marriage. So, don’t do anything before marriage, anything that will lead you to sex.

It breaks my heart so much when young people get married dahil pregnant lang si babae. That’s a very awkward way to get married. Kaya dapat hindi kayo gumagawa ng bagay that might lead to another, then to another and another until you lose control. And it’s so easy to lose control. So dapat ang ethics nyo sa date, mag-pray muna kayo and make a covenant with each other that you will not indulge in sex or that you will not do acts that may lead to sex.

Paano naman yung HHWW (Holding Hands While Walking)? O sige, pwede na yun paminsan-minsan, lalo na pag tumatawid ng kalsada o bumababa ng hagdan. Kung naipit siya ng elevator at gusto mo siyang hilahin palabas, pwede mo na siyang hawakan sa braso. Pero yung mga namumulupot na parang mga baging habang naglalakad, hindi naman maganda yun for Christians. You know why? The Bibe says that your body is the temple of the Holy Spirit, that you must glorify God with your body. Pre-marital sex must never be a part of your activity no matter how in love you are. Kung meron sa inyong nakagawa na niyan, you better stop, repent, renew your commitment to the Lord and begin all over again. And to those of you who haven’t congratulations! Keep it up!

Kung kayo’y mag-boyfriend, huwag kayong magdi-date  ng masyadong private. Yung nag-iisa ka sa dorm mo, Punta ka rito, mag-aaral tayo. Aha! Anong pag-aaralan nyo diyan? Biology? Huwag kayong napag-iisa sa isang kuwarto lang. Kasi, kayo ay mga banal! Kung anu-anong kademonyohan ang lalabas at mangyayari kapag kayo ay nag-iisa, so avoid that! Kung ang boyfriend nyo ay masyadong aggressive whenever you have a date, dapat there is a table between you! Kung wala, magdala ka ng portable table! Dun ka lang sa kabilang mesa, lumayu-layo ka, dahil hindi yun dapat. Kung minsan naman yung babae ang aggressive. At ikaw naman, hindi komo lalaki ka at aggressive siya, pagbibigyan mo na. Lalaki ka nga, pero Kristiyano ka rin! So, dapat ikaw naman ang mag-stand for morality kung itong babae eh,ayaw! Ikaw na lalaki ang mag-lead. In fact, ang lalaki dapat ang leader in terms of spirituality.

O kaya sasakay kayo sa bus at dun pa kayo sa kalikud-likuran. Nakaparada na sa terminal ang bus at hinuhugasan na, hindi nyo pa alam. Hindi dapat ganun. Remember that the purpose of a date is know each other better and to enjoy each other’s company, not to have sex! Christians, don’t forget, the Lord is watching you. Kaya mga babae, huwag kayong papayag. Huwag kayong papayag!

How can I overcome my oversensitivity to the people around me?

Pray for it and be delivered from the past.
Maybe sometime in the past you got hurt, you got rejected, so you became oversensitive.
Or maybe you’re just self-centered.
Alam nyo, ang mga taong sensitive, self-centered.
They want the whole universe to revolve around them, to consider them, to be thoughtful of them, to be nice to them.
They want the best treatment from the world and that is selfishness.
 Kailangan matanggal yan sa atin.

Hanggang kailan ba dapat tumulong financially ang anak sa magulang?

Kung pababayaan nyo pa ang inyong pamilya, eh di lalong nagkawatak-watak yan. Kung sinong may kakayahan, yun ang gumawa. To whom much is given, much is required. Marami akong kakilala, luluha kayo ng dugo pag nalaman nyo ang mga pahirap na dinaranas ng anak dahil sa kapabayaan ng magulang. Inaasa na talaga ang lahat sa kawawang anak. Pero ang pagsunod sa magulang at ang pagiging mabuting anak ay may kasamang blessing. Tutuwangan kayo ng Panginoon pag ang ginagawa nyo ay tama.

Ano ang sin against the Holy Spirit na walang kapatawaran?

Ang nakita ko sa Bible na binanggit na sin against the Holy Spirit na hindi patatawarin—kasunod yun ng istorya na ang Panginoon ay nagpalayas ng mga diablo at pagkatapos pinagbintangang demonyo din Siya—ay to call the work of the Holy Spirit the work of the devil.

There is a second reading to that. The ministry of the Holy Spirit is to point to Christ, to convict us of sin and to convict us about Christ. So ano ang unforgivable sin againt Holy Spirit? When you do not believe in Christ, you ignore the very ministry of the Holy Spirit, which is to testify about Christ. It is unforgivable because you receive forgiveness only in Christ. Ni-reject mo si Christ, inisnab mo yung turo ng Holy Spirit, saan ka hahanap ng forgiveness eh wala kang Savior?

Ano ba ang solusyon sa ugali ng sobrang selosa?

Pag ang asawa nyo ay palaselos, liban na lang kung siya ay abnormal o baliw, ikaw ang may kasalanan nun. Nagkukulang kayo ng patunay sa kanya na wala siyang dapat ipag-alala. Magseselos ba yun nang walang nararamdaman na insecurity? Obligasyon nyo, you make your spouse feel secure about your love. Kaya dapat magbigay kayo plalagi ng assurance, salita, gesture, regalo, presence, praises. Everything.

Palagay ko, tama lang na magselos ang isang asawa. Alangan namang may nakakandong sa inyo tapos hindi siya magseselos? Para yatang mali yun. Pero kung meron lang naman nakipagkamayan sa inyo at mamaya ay inaaway na niya kayo, abnormal na yon. In other words, merong selos na righteous at merong unrighteous. Kaya kung yung selos niya ay tama lang, ikaw ang nagkukulang.

Halimbawa, kung may kausap kayo at ang lagkit-lagkit ng inyong tinginan na parang mga pagkit ang inyong mga mata. O kaya eh may asawa kayong tao at laging may tumatawag sa inyo sa bahay na babae at hinahanap kayo sa dis-oras ng gabi. Aba, abnormal naman ang asawa nyo pag hindi nagselos!

I would say that 75% of the time, pag may nagseselos na asawa, ang may pagkukulang ay yung  pinagseselosan more than yung nagseselos. So, mag-isip-isip. Imbis na siya ang sisihin mo, tanungin mo muna ang sarili mo—ano bang pagkukulang ko sa pagpapatunay ko sa kanya na wala siyang dapat ipangamba?

Sa ating pagdarasal o pagtawag sa Panginoon, bakit tayo nakayuko? Di ba dapat nakatingala sa itaas dahil ang langit ay nasa itaas?

Kaya tayo yumuyuko, it’s a symbol of humility.
Well, kung gusto nyo tumingala, pwede, kaya lang nakakangawit naman yun.

Alam nyo, ang Diyos ay nasa lahat ng dako.
So it doesn’t really matter kung nakatingala kayo, nakatabingi o nakataob.
Ang mahalaga, ang puso ninyo ay nakatuon sa Panginoon.
Kadalasan, kaya tayo yumuyuko para huwag na nating makita yung iba.
Para makapag-concentrate. Kasi kung nakatingin ka kung saan-saan, nadi-distract tayo.
Sasabihin mo, Ay, si ano hindi nakayuko. Ay, hindi nagdarasal.
Nagiging judgmental tuloy tayo. Kaya mabuti pa, manahimik at yumuko na.

Okey lang bang manood ng t.v. shows na kailangang bumili ka ng certain products para makasali sa contests?

Para rin talaga siyang sugal kasi ang taya mo eh, yung mga balu-balutan at sobre-sobre. Meron ka ring binibili, meron ka ring nilalagay doon sa pot, hoping na pag umikot ang kapalaran, sa’yo mapupunta lahat ng laman ng pots. Eh, di sugal din yon. Kahit pa talaga namang bumibili ka ng ganung product, ke may contest o wala. The point is, because of the way they hype-up this promo, ang dami ngayong kababayan natin ang nahuhumaling. Halimbawa, Nanay, bakit ang ulam natin ngayon ay toothpaste? Eh, nag-iipn ako ng balutan eh! Napunta na lahat ng pera sa toothpaste. Hindi na na-balance ang budget dahil sa kagustuhang manalo. Parang text games and contests. Yung bayad nyo sa call ang taya!

Tapos sabi nila, nagkakagulo ang mga tao sa pagpila and everything. Alam nyo, I’m very uncomfortable with theat kasi nasa-sacrifice yung human dignity. Ang katawan ng tao ay tahanan ng Espiritu ng Diyos kaya dapat tayong kagalang-galang at iginagalang. Kung nagkakagulo kayo, halos mag-riot para manalo ng isang premyo, nadi-degrade ka sa hirap dahil lang baka mabunot ka. Pambihira namang ipinagsasapalaran mo ang iyong buhay.

We believe in the teaching of the Bible that prosperity comes through hard work, through productive labor, hindi sa tsamba-tsamba.

Kung ako kayo, hindi ako sasali diyan. Sa pagsali, ini-encourage nyo sila na gumawa ng mga ganyang klaseng activities na nagsasamantala sa kahirapan ng marami nating mamamayan. Kasi ang gusto lang naman nila, TV rating—yung maraming nanonood para kumita sila nang kumita, para magmahal yung kanilang mga advertising slots. So, kailangan nila, maraming tao. Wala silang pakialam kung ang mga taong ito’y mapapahamak o umasa sa wala, pero kailangan nila maraming tao. So, huwag nating i-encourage ang ganitong klaseng ala-swerte na pamumuhay. If I were you, I will stay away from it, dahil nakaka-degrade.

Saturday ba o Sunday ang araw ng Sabbath?

Kailan ba ang Sabbath? Linggo ba yun? Saturday ba yun? You know what the word Sabbath means? Seventh. When you count starting from Sunday, ang seventh nyo, Saturday. When you count starting from Monday, ang Sabbath nyo nagiging Sunday. Eh, kung nag-count kayo starting ng Thursday? Eh di, Wednesday. What I’m trying to say is, hindi naman sinabi ng Diyos na ang Sabbath ay araw ng Sabado o araw ng Linggo. Sabi niya sa Exodus 20:9,10. Six days you shall work and the seventh is a Sabbath in the Lord. Meaning? Kung nagtatrabaho ako mula Miyerkules, eh di ang Sabbath ko, dapat Martes!

What God is concerned with is not the schedule of the Sabbath but what should happen in the Sabbath—that you should break every six days of work with one day of rest, that you should not abuse yourself.

God likes us to break six days of work with a day of rest. Does it matter when? Do you think God, in His greatness, is concerned about when? He just likes you to rest. That’s really the point. So just take a break. Huwag mag-giyera about the exact day. Exactness especially on time issues is a modern-day syndrome.

Saan pwedeng magpa-baptize?

May mga policies ang mga churches. Sa Day By Day, kung talagang nakatitiyak kayo na tinanggap na ninyo si Kristo bilang Panginoon at Tagapagligtas, siyempre iinterbyuhin kayo. May tanung-tanong and if you want to be baptized, we will be very glad to do that. Sa ibang local churches naman, pag napa-baptize kayo, pag-ahon nyo sa tubig, member na kayo. Sa aming church, hindi mandatory ang membership. I’m saying na iba’t iba ang kustombre ng iba’t-ibang local churches. Tulad din sa Lord’s Supper. Yung iba, pag hindi kayo formal member ng church nila, hindi kayo isinasali sa Lord’s Supper. Sa Day By Day, we believe in the universal church. That the true church of the Lord is not confined to this local church alone. Naniniwala tayo na marami yan, nakakalat. And if you’re part of it, if you have accepted Jesus as Saviour and Lord, then you are part of this bigger church which we are part of.

Roots of Favoritism

Ano ang pinanggagalingan ng favoritism? One is pleasure. Yun bang “I am pleased with my son” or “I am pleased with my daughter.” Tuwang-tuwa si Isaac sa kanyang anak na mahilig sa labas at laging wala. Ganun din kasi si Isaac. This son pleased him more. Si Rebecca naman ay paborito ang mas batang anak. Laging maayos, madalas sigurong naglilinis ng mga Tupperware nilang lalagyan, nagva-vacuum ng mga tent nila. Laging tumutulong kaya’t paborito ng nanay.

Sa mga magulang: Kung magiging honest kayo, mayroon  kayong favorite. Favorite nyo siyempre yung nagbibigay ng pleasure. Yung thoughtful na anak, yung masipag na anak ay nagiging favorite. Kung minsan ay baliktad. Yung tamad ang paborito. Di natin alam kung ano ang nagiging factor dito. But one is a favorite because he or she adds or gives more pleasure than the others. Mayroon naman, nagiging paborito natin ang isa dahil inuugnay natin siya sa taong gusto natin. Halimbawa, tuwang-tuwa ka sa nanay mo. Kamukhang-kamukha naman ng anak mo ang nanay mo kaya’t mahal na mahal mo na agad. Inis ka sa tiya mong ubod nang sungit. Naging kamukha ng anak mo. Kaya’t kakapanganak pa lang ay yamot ka na sa batang yan. Nangyayari yan, di ba? We associate people with other people that we either like or dislike. And they become innocent victims of our prejudices.

We also associate people with good luck or bad luck. Sabi natin, “Mula nang ipanganak ko to, nagkamalas-malas na ang buhay natin. Ipinanganak pa lang yan, nawalan nang trabaho ang tatay nya. Nasunugan tayo, nagkaroon tayo ng sakit, etcetera. Mala sang batang ito!” Kaya’t hindi na paborito. Mayroon naman, nang ipinanganak siya’y nagkaroon ng promotion ang tatay nya. Noon sila nanalo ng kung ano, noon sila nagkaroon ng pagluwag sa buhay. Sabi, “Swerte ito. Itong paborito natin.” Kaya’t tuwing ipakikilala, “O, ito yung anak kong malas. Ito yung swerte”. Nadidinig yan ng mga batang maliliit at nagkakaroon sila ng inferiority complex. Matatalino pa ang mga yan sa atin. Alam nila pag sila’y liked or disliked. Probably you were a victim of this.

Kung minsan, nagiging paborito ang isang bata dahil magandang lalaki o babae, o di kaya’y matalino. It brings honor to the family to have such a child so he or she becomes the favorite. Sometimes those with good manners become the favorite. O kaya’y dahil sipsip ang anak di ba? Very thoughtful, makarinyo, laging ganyan. Papasok lang sa eskwela, pag-uwi ay may pasalubong pang dalandan. Siya tuloy ang nagiging paborito.

What is the reason why a Christian when keeps on asking, seeking and knocking receives nothing?

Lahat ng dasal ay dinidinig ng Diyos; lahat ng dasal ay sinasagot ng Diyos. Kaya lang hindi naman lahat ng sagot ng Diyos ay oo.
Ang Diyos ay sumasagot din ng hindi. Ang Diyos ay sumasagot din ng Maghintay ka, anak. Sasabihin mo, ang tagal ko nang nagdarasal hindi ako sinasagot ng Diyos.
Ang sagot ko, baka naman sinagot na kayo ng Tigilan mo na.
At ang lagay, wala na bang option ang Diyos na magsabi ng No? O baka naman sinagot na kayo ng Wait. Eh, di maghintay kayo. Hindi naman ibig sabihin pagsagot, laging yes na.
Tayo nga eh marunong sumagot ng yes, no or wait, di lalo na ang Diyos.
Merong mga bagay na sa ating pananaw ay tamang-tama at bagay na bagay sa atin.
Pero sa higit na malawak na pananaw ng Diyos ay hindi mabuti sa atin. Kaya ang sagot Niya ay No. Halimbawa, ang anak kong si Emilio, gustung-gusto niyang kumain ng matatamis kahit meron siyang sore throat dahil nasasarapan siya.
Pero dahil mas malawak ang pananaw ko, sasabihin ko, No. Hindi pwede, anak. Siyempre magtatampo siya dahil sa kanya masarap yun.
Dahil magulang tayo, mas alam natin ang tama, kaya hindi natin ibinibigay.

Ganun din ang Diyos. Mas alam Niya ang tama kesa sa atin.
Kung minsan nagtatampo tayo dahil hindi binibigay ng Diyos ang gusto natin.
Pero hindi pala yun ang mabuti para sa atin.

Masama bang magninang/magninong sa binyag at sa kasal ang isang born-again?

Isang maselang bagay! Ang kaselanan ng bagay na ito’y cultural. Tayong mga Pilipino ay maka-kamag-anak, mahilig makipagkapwa at mahilig makipagkaibigan. Part of our culture yung positive na pakikisama. Noong dumating yung Protestantism, because they don’t have child baptism, itinuro ng mga missionaries sa atin yung napaka-simplistic approach na ‘Humiwalay kayo, huwag nyong gawin. Kasi hindi nila nauunawaan sa ating kultura yung Anakin mo yung nagpapaanak sa’yo. Lalo’t pamangkin mo, pinsan mo, etc., etc. Hindi ganun kasimple. Sa culture nila na individualistic, kaya nilang sikmurain yon. Kaya yung mga sekta na sumusunod sa ganung payo, dapat nilang isa-alang-alang na iba ang kultura ng nagpayo at iba ang kultura ng pinayuhan. Let me tell you a story. Minsan may lumapit sa akin para Anakin ko raw sa binyag ang anak niya. First and foremost, pag kayo’y nilapitan ng ganito, dapat kayong matuwa kasi it’s an honor. Huwag nyong sabihing, Lumayo ka sa akin, satanas! Honor yun at una mong gawin, magpasalamat ka at napili kang ninong o ninang. So sabi ko, “Ano bang ibig sabihin na gusto nyo akong gawing ninong?” Eh kasi, nakikita naming na mabuti kayong tao. Parang gusto naming ang iyong example. Sabi ko, “Mabuti naman at ganun ang impression nila.” Bukod dun gusto naming lumaki yung bata na may relasyon sa isang tulad nyo. Sabi ko, “Aba, kung ganyan ay tinatanggap kong buung-buo ang pagiging ninong, tinatanggap ko yung responsibilidad at yung relasyon. Pero pwede ba, excuse na lang ako doon sa seremonya? Natural, nagtanong siya. Eh, bakit naman ho? Ipinaliwanag ko. Kasi ho sa Bible, wala naman hong ganyan na nagbibinyag ng bata. . Sa katunayan, si Birheng Maria na inyong pinupuri at iginagalang ay hindi naman niya pinabinyagan si Hesus. So, ano sa palagay nyo, tama si Maria o hindi, na hindi pabinyagan si Hesus? Eh, siyempre, mabuting Katoliko, sabi nya, eh siguro, tama siya. Alangan namang sagutin nya, mali si Maria. Sabi ko, “Inialay nila sa Panginoon, dinala nila sa temple, pero hindi bininyagan. Alam nyo, na kay tanda-tanda na ni Hesus nung nagpabinyag. So ibig sabihin, hindi dapat binyagan ang bata.” Ipinaliwanag ko yung buong doctrine. Alam nyo, sabi nya, Eh di huwag na lang hong binyagan. In other words, nagkaintindihan kami at di kami nagkagalit. Kailangang igalang nyo yung tao. Una, pasalamat kayo at kinukuha kayo. Maganda ang intensyon. Una, pasalamat kayo at inukuha kayo. Maganda ang intensyon nila. Second, accept the responsibility but excuse yourself from the ritual. Hindi nyo sasabihing, Hindi ako pwede, masama yan, born-again Christian kasi ako. Huwag tayong napaka-self-righteous, napaka-judgmental, walang kapreno-preno at nasagasaan na ang lahat ng tao. Nasaktan na ang lahat ng damdamin. Wala naman tayong na-win na kaluluwa, nainis lang lalo sa atin. Mangyari, marami sa atin, a-attend ng libing olamay ng Katoliko; naku, kapag magpapadasal na, takbuhan na sa labas! Akala mo naman, uulanan kayo ng asupre dun sa loob. Ano ba naman ang masama na maging polite lang? Just be polite. Hindi mo naman kailangang umalis dahil kahit sa palengke, kahit sa tricycle, kahit saan, may mga impakto. Yung iba, makikipaglibing, tapos pag ipapasok na yung bangkay sa simbahan, maiiwan sa labas. Akala mo naman bahay ng diablo yung simbahan. Alam nyo, kung perfect na kayo at yan  na lang ang kaisa-isa nyong kapintasan, ay huwag kayong pumasok. Pero kung marami pa naman kayong ibang imperfections, huwag kayong maarte. Kung ayaw nyong sumali sa seremonya, maupo kayo dun sa medyo dulo, but be polite. Huwag kayong daldal nang daldal sa katabi nyo na, Mali talga yan, mali ang ginagawa nyo ditto, blah-blah-blah. Pag ganyan kayo, wala kayong madadala kay Lord. Walang matutuwa sa inyo, maski ang Dios! Si Hesus nga na nasa langit, nagpunta sa lupa at nakisalamuha sa mga tao para sila’y madala sa paanan ng Diyos. Ba’t hindi tayo makikisalamuha? Ano naman ang mawawala sa inyo? Natanggal ba yung kaligtasan nyo?

Para sa akin, kung hinihingi ng pagkakataon, I will be kinder and nicer to people. In other words, you earn your right to be heard. You can’t preach from an ivory tower.